مى ‏گویند یکى از اصحاب بر پیامبر بزرگ(ص) دوازده درهم هدیه کرد که لباس بگیرند. حضرت قبول نمود و على(ع) را مأمور خریدارى پیراهن کرد و او پیراهنى به دوازده درهم تهیه کرد و آورد. حضرت هنگامى که دید تمام پول‏ها براى خرید یک پیراهن مصرف شده، به على(ع) فرمود: آیا مى ‏شود این معامله را اقاله کنى؟ من پیراهن ارزان‏تر مى ‏خواهم.

على(ع) باز مى ‏گردد و مسأله را با فروشنده در میان مى ‏گذارد و او معامله را اقاله مى ‏کند و على(ع) پول‏ها را به نزد پیامبر(ص) برمى ‏گرداند.

پیامبر بزرگ(ص) مى‏ خواهد درس‏هایى بدهد، درس‏هایى براى آن‏ها که در آن زمان با او بودند و همراهش آمدند و براى ما که امروز مى ‏شنویم و به گوش مى‏ گیریم.

پیامبر(ص) در راه به کنیزى برمى ‏خورند که در گوشه ‏اى نشسته و غمگین و متحیر در خود فرو رفته و ناله مى ‏کند.

درس اول، بازجویى و دل‏جویى است. توجه به گرفتار و درمانده و دل شکسته است. بیچاره مأمور خرید چیزى بوده و چهار درهم پولش را گم کرده و اکنون مى ‏ترسد که به خانه برگردد و مورد شکنجه قرار گیرد.

رسول بزرگ(ص) از همان دوازده درهم، چهار درهم بیرون مى‏ آورد و گرفتارى را از غم و حیرت بیرون مى ‏کشد و به راه خود ادامه مى ‏دهد تا بازار که لباسى به چهار درهم مى‏ خرد و در همان‏جا به بر مى ‏کند و به راه مى ‏افتد و چه درس‏هایى با خود مى ‏گذارد.

 در برگشت برهنه‏ اى فریاد مى ‏زند: آیا کسى مرا مى ‏پوشاند تا او را خداوند در روزى که پوششها فرو  مى ‏ریزد، بپوشاند.

 رسول بزرگ(ص) همان لباس را که خریدارى کرده بود، در همان‏جا بر او مى ‏پوشاند و خود باز مى ‏گردد. نه این‏که او را به زحمت بیاندازد، نه. خود باز مى ‏گردد و لباس خود را به او مى ‏دهد تا این‏که براى چند لحظه هم او برهنه نماند. و در این صحنه هم درس‏هاى دیگرى است.

با چهار درهم باقى‏مانده براى حضرت لباسى فراهم مى ‏شود. در آخر راه به همان کنیز درمانده برخورد مى ‏کند که هنوز حیرت زده ایستاده است و مى ‏گوید:

مى ‏ترسم به خاطر تأخیر و دیر کردن آزارم دهند. باز رسول بزرگ(ص) با او به راه مى ‏افتد و در خانه مولاى او مى ‏ایستد و مى ‏گوید: «السلام علیکم یا اهل الدار».

و چنین بود رسم رسول بزرگ(ص) که تا سه مرتبه با صداى بلند براى صاحب خانه دعا مى ‏کرد و درود مى ‏فرستاد و اگر جوابى نمى‏ شنید، باز مى ‏گشت.

در آخرین مرتبه جواب سلام از داخل بلند شد و صاحب خانه بیرون آمد و توضیح داد که ما مى ‏خواستیم دعاى شما در حق ما تکرار شود و لذا آخرین دفعه به جواب‏گویى صدا بلند کردیم.

حضرت داستان را خلاصه کرد و جهت تأخیر را شرح داد و شفاعت کرد.

مولاى کنیز در جواب عرضه داشت: من به خاطر شفاعت و تشریف فرمایى شما، او را آزاد کردم و در راه خدا رها ساختم و پیامبر شکر مى‏ کند که عجب پول با برکتى بود؛ دو برهنه را پوشاند و یک کنیز را آزاد ساخت.

در همین سیره و داستان، درس‏هایى هست براى من که حتى با پول یک پیراهن و یک قبا مى‏ توان دو برهنه را پوشاند و یک گرفتار را آزاد کرد و رسول بزرگ (ص) عملًا نشان مى‏ دهد که چگونه مى ‏توان با پول کم، کارهاى زیاد انجام داد و از هر پیش‌آمد، بیشترین نتیجه را گرفت.

اما من براى این درس‏ها آمادگى ندارم. در حالى‏ که در یک انگشتم وسیله‏ تأمین یک خانواده هست و در یک دستم، جهاز یک دختر هست و بر تنم، پوشاک 10 نفر هست و در جیبم، ذخیره یک ماه هست و در سفره‏ ام، خوراک یک کاروان هست، باز مى ‏گویم بیش از خودم ندارم و چه کنم خدا برساند.

اگر روح ایثار و انفاق و قناعت و یا لااقل تکافل و عهده‏ دارى و سعى در حوائج و اهتمام به امور مسلمین در ما زنده مى ‏شد، بسیارى از مسائل تأمیناتى در همین سطح پایین حل مى ‏شد و به کمک فلان کس هم احتیاج نمى ‏افتاد.

درست است که آن‏ها بهتر و بیشتر مى ‏توانند رسیدگى کنند، اما هنگامى که به آن‏ها دسترسى نیست و گرفتارى آن‏ها زیاد است، نمى‏ توان همین‏طور نشست و عذر تراشید. هرکس به اندازه‏ ظرفیت خود باید آب بردارد و به تشنه کامان برساند. گرچه آن که سقاست و مشک و تشکیلات دارد، مسئولیت زیادترى دارد.

هنگامى‏ که مسلمانان در صدر اسلام هیچ نداشتند و آه در بساطشان نبود، با همین ایثار و انفاق و عهده‏ دارى و تعاون و تکافل یکدیگر را نگه داشتند و لااقل انیس و غم‏خوار یکدیگر بودند و نیروى روحى و پشتوانه‏ روانى براى هم. در نتیجه از هیچ به همه چیز رسیدند و در آن هنگام همین ‏که تعاون‏ها و تکافل‏ها و عهده ‏دارى ‏ها از میان رفت، همه چیزها به هیچ رسید و همه اجتماع‏ها پراکنده شد و «هباءً منثوراً» گردید.

امروز باید از همان تعاون و تکافل و عهده‏ دارى استفاده کرد و مسائل تأمیناتى مسکن و خوراک و پوشاک و ازدواج را جواب‏گو شد و حل کرد.

منبع: آیه‌های سبز، ص209 استاد علی صفایی حائری.